Snuffelfietsproject
Fijnstof in de lucht kan schadelijke effecten op de gezondheid hebben. In Nederland leven jaarlijks enige duizenden mensen enkele dagen tot maanden korter door kortdurende blootstelling aan hoge concentraties fijnstof. Het gaat vooral om ouderen en mensen met hart-, vaat- of longaandoeningen. Gezondheidseffecten van fijnstof kunnen ook optreden door langdurige blootstelling aan lagere concentraties. Ook als de concentraties onder de Europese grenswaarden liggen, treden nog steeds gezondheidseffecten op. Levenslange blootstelling in deze vorm kan leiden tot blijvende gezondheidseffecten zoals verminderde longfunctie, verergering van luchtwegklachten en vroegtijdige sterfte aan met name luchtwegklachten en hart- en vaatziekten.[1] Veel voorkomende bronnen van fijnstof zijn bijvoorbeeld het wegverkeer, houtrook, industrie en land- en tuinbouw.
Fijnstof bestaat uit verschillende grootte deeltjes. Voor fijnstof zijn wettelijke grenswaarden vastgesteld. De jaargemiddelde grenswaarde voor PM2.5 is 25 µg/m3. De door de World Health Organization (WHO) geadviseerde waarde is veel lager, namelijk 5 µg/m3.
Met metingen kan worden bepaald hoe hoog de concentratie fijnstof is. De werkgroep heeft daarvoor gebruik gemaakt van zogenaamde “snuffelfietsen”, een project van de Provincie Utrecht: https://snuffelfiets.nl/. Om de concentratie fijnstof te meten wordt een klein meetkastje aan het stuur gehangen. Zodra de sensor beweging opmerkt start de meting. Met de snuffelfietskastjes zijn de fijnere stofdeeltjes gemeten, de zogenaamde PM2.5 fractie. De metingen zijn gedurende een maand uitgevoerd op 4 trajecten en bij vijf personen. De fietstrajecten zijn vanuit Woudenberg naar Bilthoven, naar Zeist, naar Maarsbergen en naar Amersfoort.
In het tabel links staat het aantal dagen in maart waarop per traject gemeten is. Daarnaast staat de concentratie PM2.5 die gemiddelde over die dagen tijdens het fietsen is gemeten. De gemiddelde concentratie van alle verschillende meetdagen en trajecten ligt tussen de 17-24 µg/m3. Dat ligt dicht in de buurt van de wettelijke grenswaarde van 25 µg/m3 en ruim boven de door de WHO geadviseerde waarde.
Uit de metingen blijkt dat er per traject en tijdstip grote verschillen in de gemeten concentraties zijn. Deze spreiding in de hoogte van de gemeten concentratie wordt in de laatste kolom tussen haakjes weergegeven. De blootstelling over de verschillende trajecten varieert van 2-65 µg/m3. Duidelijk is dat de gemiddelde concentratie fijnstof die tijdens het fietsen wordt ingeademd tijdens de meeste ritten (ruim) over de door de WHO geadviseerde waarde heen gaat.
De gemeten concentraties fijnstof tonen aan dat het nodig is om de luchtkwaliteit te verbeteren. Gelukkig heeft de Gemeente Woudenberg in 2022 het Schone Lucht Akkoord getekend (www.schoneluchtakkoord.nl). Hiermee committeert de gemeente zich aan de ambitie om de luchtkwaliteit in Nederland permanent te verbeteren. Op de website van het Schone Lucht Akkoord zijn verschillende thema’s benoemd met voorbeelden die helpen de luchtkwaliteit te verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld door het nemen van maatregelen op het gebied van mobiliteit, zoals het stimuleren van het gebruik van schoon openbaar vervoer en van de fiets. Een andere goede maatregel is het ontmoedigen van houtstook, omdat dit in hoge mate bijdraagt aan de concentraties fijnstof. Een andere grote bron van fijnstof zijn de veehouderijen. Het is daarom erg belangrijk om bij het afgeven van vergunningen specifiek rekening te houden met de verwachte emissie. Dit onderzoek maakt duidelijk maakt dat het nodig is om permanent te streven naar een verbetering van de luchtkwaliteit. De werkgroep roept het college en de gemeenteraad dan ook op om effectieve maatregelen te treffen om de hoeveelheid fijnstof in Woudenberg terug te dringen en de luchtkwaliteit in zijn geheel te verbeteren.
Ben je door het lezen van dit artikel geïnteresseerd geraakt en wil je meedoen met het meten van fijnstof? Je kan bijvoorbeeld zelf een tijdje fietsen met een kastje van het snuffelfietsproject, of je kan een fijnstofmeter bij huis plaatsen die continue de concentratie fijnstof meet. Als je dit leuk lijkt ben je van harte uitgenodigd om contact op te nemen met de werkgroep: woudenberg@partijvoordedieren.nl.
[1] Fijnstof | RIVM